247

Ушбу мақола тилшунсликнинг муҳим йуналишаларидан бири феъл семантикасига бағишланган бўлиб, семантик тадқиқ юзасидан бажарилган ишлар тарихига қисқача тўхталиб ўтилган Уларнинг ушбу мавзуга боғлик жиҳатлари кўриб чиқилган, феъл сўз туркумининг муҳим қиррасига бошқача ракурсда қараш назарда тутилган Тизимли-тузилмавий ва когнитив тилшуносликда феъл сўз туркуми, феъл семантикаси тадқиқидаги янги жиҳат ўрганилган. Феъл сўз туркумининг семантик тадқиқи, феълларни мавжудлик семасига кўра таснисфлаш ва контекстуал таҳлил қилиш мақсад қилиб олинган

Мақолада ўзбек адабий тилидаги мавжуд эмаслик (йуқолиш) маъносина ифодаловчи феълларнинг кўлланилиш имкониятлари ёритилади ва феъллар мавжудлик хусусиятига кўра таснифланади. Тезкор ривожланишлар даврида ўзбек адабий тили феъллари имкониятларининг яна бир муҳим қиррасига эътибор қаратилади.

  • Internet havola
  • DOI10.26739/2181-9297-2018-4-4
  • UzSCI tizimida yaratilgan sana 15-11-2019
  • O'qishlar soni 231
  • Nashr sanasi 30-12-2018
  • Asosiy tilO'zbek
  • Sahifalar26-30
Ўзбек

Ушбу мақола тилшунсликнинг муҳим йуналишаларидан бири феъл семантикасига бағишланган бўлиб, семантик тадқиқ юзасидан бажарилган ишлар тарихига қисқача тўхталиб ўтилган Уларнинг ушбу мавзуга боғлик жиҳатлари кўриб чиқилган, феъл сўз туркумининг муҳим қиррасига бошқача ракурсда қараш назарда тутилган Тизимли-тузилмавий ва когнитив тилшуносликда феъл сўз туркуми, феъл семантикаси тадқиқидаги янги жиҳат ўрганилган. Феъл сўз туркумининг семантик тадқиқи, феълларни мавжудлик семасига кўра таснисфлаш ва контекстуал таҳлил қилиш мақсад қилиб олинган

Мақолада ўзбек адабий тилидаги мавжуд эмаслик (йуқолиш) маъносина ифодаловчи феълларнинг кўлланилиш имкониятлари ёритилади ва феъллар мавжудлик хусусиятига кўра таснифланади. Тезкор ривожланишлар даврида ўзбек адабий тили феъллари имкониятларининг яна бир муҳим қиррасига эътибор қаратилади.

Ўзбек

Настоящая статья посвяшна важному направлению языкознания семантике глагола, рассмотрены истории работ по исследованию семантики глагола и аспекты, связанные с этой темой. В статье привлечето внимание к самому сложному и исследуемому объекту семантике глаголов узбекского языка. В статье рассматриваются основные элементы глагола, которое является объектом исследования узбекского лнтературжого языка, предусматривается рассмотрение семантики глагола с другого ракурса. Был установлен новый аспект в рассмотрении семантики глагола в системно-структурном и когнитивном языкознании. Семантическое исследование глагола, классификация по его семе и контекстуальный анализ является главной целью.

В статье описывается воспользование возможностями глаголов со значением отсутствие (исчезновение) и их классификация по значению существование. Выделяется особое внимание еще одной важной стороне глаголов узбекского литературного языка.

English

This article is mainly devoted to the semantics of the verb and it highlights the history of works carried out about the research on the semantics of the verb and in this article their characteristics based on this theme have been investigated. Much attention is paid to the main characteristics of the verb, which is the most complicated in the Uzbek language and the object of a number of investigations. A new view has been made on the research of the verb and the semantics of the verb. This article examines the use of the capabilities of verbs with the meaning of non-existence and their classification by the meaning of existence. Special attention is paid to another important aspect of the verbs of the Uzbek literary language in the period of technical and technological developments.

Muallifning F.I.Sh. Lavozimi Tashkilot nomi
1 Otaxonova M.. мустакил тадкикотчиси Андижон давлат университети
Havola nomi
1 1. Vasilev L.M. Semantics of Russian verbs. M.: Visshaya shkola, 1981. - 64p.
2 2. Sadiqova M.S. Stylistics of the verb in the modern Uzbek literary language. From the dissertation of Doctor of Philological Science, Ò.: 1977. - 24-32p.
3 3.Nurmonov A., Shakhobiddinova Sh., Iscandarova Sh. Nabiyeva D. Theoretical grammar of the Uzbek language. Ò.; 2001.- 14-23p.
4 4. Sobirov A. Studying the lexical level of the Uzbek language as a system. From the dissertation of Doctor of Philological Science, Ò.:2005. - 24p.
5 5. Nurmonov A., Shakhobiddinova Sh., Iscandarova Sh. Nabiyeva D. Theoretical grammar of the Uzbek language. Ò.; 2001.-23p.
6 6. Tenishev E.R. Action verbs in the Turkish Language. /Historical development of Lexis of Turkish verbs. Ì.;1961. 232-293 p.
7 7. Veshilova V.F. Action verbs in the Turkish Language. /Studies on Comparative Grammar of Turkish Languages. Lexis. M.,1962. 101-115p.
8 8. Haliqov K. Action verbs in the modern Uzbek literary language. From the dissertation of PhD. of Philological Science. Samarkand, 1967. 54p.)
9 9. Rasulov R. Obligatory equivalence of stative verbs in the Uzbek language. Ò.: Fan(Science), 1989. 26-29p.
10 10. Shari pova U. Meaning equivalence of action verbs in the Uzbek language. From the dissertation of PhD of Philological Science. T., 1996. 15p.
11 11. Skrebtsova T.G. Cognitive linguistics: Course of lectures. Faculty of Philology of St. Petersburg State University, 2011. ISBN 978-5-8465-1037-1.
12 12. Plotnikova A.M. Cognitive modeling of verb semantics. USU, 2009, link-elar.urfu.ru> bitstream
13 13. Explanatory dictionary of the Uzbek language (Edition I-II). T.: UzME, 2007.
Kutilmoqda