35

Юк вагонларини ҳаракатга асосий солиштирма қаршилигини поездларнинг юриш вақтлари ва энергия сарфини меъёрлашда асосий параметрлардан бири ҳисобланади. “Поезд ишларидаги тортиш ҳисоблари  қоидалари”да ушбу қаршиликни ҳисоблашда вагонларни 6 та гуруҳга бўлиш белгиланган бўлишига қарамай, амалиётда поезд таркибидаги вагонларни 2 та гуруҳга (4 ва 8 ўқли) ажратиш (анъанавий усул) асосида  тегишли меъёрлар ишлаб чиқилади. Бунга асосий сабаблардан бири ҳар бир поезд таркибидаги вагонларнинг хусусиятларини инобатга олишнинг имкони йўқлигидадир. Ушбу масалани ҳал қилиш мақсадида вагон рақами орқали унинг тортиш ҳисобларида зарур бўлган параметрларини аниқлаш учун дастур ишлаб чиқилди. Ушбу дастурий таъминотдан https://trainlocomotive.netlify.app/ сайти орқали фойдаланиш мумкин. Ушбу дастурдан фойдаланган ҳолда юк вагонларнинг ҳаракатга асосий солиштирма қаршилигини ҳисоблаш усули ишлаб чиқилган. “Ўзбекистон темир йўллари” АЖ темир йўл участкасида ҳаракатланаётган юк поездларининг натур варақлари таҳлил қилинган. Натижада, юк поезди таркибининг қарийб ярми бўш вагонларга тўғри келиши, юкланган ярим очиқ вагонлар ва цистерналар улуши 23% ни ташкил этиши аниқланган. Шундай аралаш таркибдан иборат таркибдаги вагонларнинг ҳаракатга асосий солиштирма қаршилиги анъанавий ва ишлаб чиқилган усул ёрдамида ҳисобланган. Юк вагонларини ҳаракатга асосий солиштирма қаршилигининг  поездларни бошқариш энергетик харажатларига таъсирини баҳоланган. Натижада, тортиш ҳисобларини бажариш асосида электр энергия сарфини меъёрлашда ишлаб чиқилган усулдан фойдаланишнинг мақсадга мувофиқлиги кўрсатилган.

  • Internet havola
  • DOI
  • UzSCI tizimida yaratilgan sana 03-05-2024
  • O'qishlar soni 35
  • Nashr sanasi 31-03-2023
  • Asosiy tilO'zbek
  • Sahifalar133-146
English

The main specific resistance to the movement of freight wagons is one of the main parameters for normalizing the time and energy consumption of train. Despite the fact that the “Rules of traction calculations” provides for the division
of wagons into 6 groups when calculating this resistance, in practice (traditional method), appropriate regulation is developed on the basis of the separation of train wagons into 2 groups (4th and 8th lips). One of the main reasons is that it is impossible to take into account the features of wagons in each train. To solve this problem, a program was developed for determining the necessary parameters of wagons in case of traction calculations based on their numbers. These software can be used through the site https://trainlocomotive.netlife.app/. Using this program, a method for calculating the main specific resistance to the movement of freight wagons has been developed. The field sheets of freight trains moving at the Uzbekistan Temir Yullari railway station are analyzed. As a result, it was revealed that almost half of the composition of freight trains are empty wagons, the share of loaded gondola cars and tanks is 23%. The main specific resistance to the movement of wagons in such a mixed composition is calculated by traditional and developed methods. Assessment of the influence of the main specific resistance to the movement of freight wagons on the energy costs of train maintenance was called up. As a result, the feasibility of using the developed method in normalizing electricity consumption based on traction calculations is indicated.

Русский

Основное удельное сопротивление движению грузовых вагонов является одним из основных параметров нормирования времени хода и расхода энергии поездов. Несмотря на то, что в «Правилах тяговых расчетов»
предусмотрено разделение вагонов на 6 групп при расчете данного сопротивления, на практике (традиционный метод) соответствующее нормирование разрабатывается на основе разделения вагонов поезда на 2 группы (4-х и 8-ми осные). Одна из основных причин заключается в том, что невозможно учитывать особенности вагонов в составе каждого поезда. Чтобы решить эту проблему, была разработана программа для определения
необходимых параметров вагонов при тяговых расчетах на основе их номеров. Данным программным обеспечением можно пользоваться через сайт https://trainlocomotive.netlify.app/. Используя эту программу, разработан метод расчета основного удельного сопротивления движению грузовых вагонов. Проанализированы натурные листы грузовых поездов, передвигающихся на железнодорожном участке «Узбекистан темир йуллари». В результате выявлены, что почти половина состава грузовых поездов являются порожними вагонами, доля груженных полувагонов и цистерн составляет 23%. Основное удельное сопротивление движению вагонов в таком смешанном составе рассчитано по традиционному и разработанному методам. Призведена оценка влияния основного удельного сопротивления движению грузовых вагонов на энергические затраты ведения поезда. В результате показана целесообразность использования разработанного метода в нормировании расхода электроэнергии на основе тяговых расчетов.

Ўзбек

Юк вагонларини ҳаракатга асосий солиштирма қаршилигини поездларнинг юриш вақтлари ва энергия сарфини меъёрлашда асосий параметрлардан бири ҳисобланади. “Поезд ишларидаги тортиш ҳисоблари  қоидалари”да ушбу қаршиликни ҳисоблашда вагонларни 6 та гуруҳга бўлиш белгиланган бўлишига қарамай, амалиётда поезд таркибидаги вагонларни 2 та гуруҳга (4 ва 8 ўқли) ажратиш (анъанавий усул) асосида  тегишли меъёрлар ишлаб чиқилади. Бунга асосий сабаблардан бири ҳар бир поезд таркибидаги вагонларнинг хусусиятларини инобатга олишнинг имкони йўқлигидадир. Ушбу масалани ҳал қилиш мақсадида вагон рақами орқали унинг тортиш ҳисобларида зарур бўлган параметрларини аниқлаш учун дастур ишлаб чиқилди. Ушбу дастурий таъминотдан https://trainlocomotive.netlify.app/ сайти орқали фойдаланиш мумкин. Ушбу дастурдан фойдаланган ҳолда юк вагонларнинг ҳаракатга асосий солиштирма қаршилигини ҳисоблаш усули ишлаб чиқилган. “Ўзбекистон темир йўллари” АЖ темир йўл участкасида ҳаракатланаётган юк поездларининг натур варақлари таҳлил қилинган. Натижада, юк поезди таркибининг қарийб ярми бўш вагонларга тўғри келиши, юкланган ярим очиқ вагонлар ва цистерналар улуши 23% ни ташкил этиши аниқланган. Шундай аралаш таркибдан иборат таркибдаги вагонларнинг ҳаракатга асосий солиштирма қаршилиги анъанавий ва ишлаб чиқилган усул ёрдамида ҳисобланган. Юк вагонларини ҳаракатга асосий солиштирма қаршилигининг  поездларни бошқариш энергетик харажатларига таъсирини баҳоланган. Натижада, тортиш ҳисобларини бажариш асосида электр энергия сарфини меъёрлашда ишлаб чиқилган усулдан фойдаланишнинг мақсадга мувофиқлиги кўрсатилган.

Havola nomi
1 1. Muhlenberg J.D. Resistance of a freight train to forward motion. Volume I. Methodology and evaluation. Apr. 1978. P. 167.
2 2. Sorin Arsene, Ioan Sebeşan, Adrian Certan, Gabriel Popa. Influence Resistance at Advancing on Fuel Consumption for Vehicles that use an Internal Source of Energy. Procedia - Social and Behavioral Sciences, Volume 186, 2015. Pages 573-581. https://doi.org/10.1016/j.sbspro.2015.04.188.
3 3. Arsene, Sorin & Sebesan, Ioan. (2016). Analyze of aerodynamic forces acting on the Siemens Desiro railcar. INCAS BULLETIN. 8. 15-24. DOI: 10.13111/2066-8201.2016.8.2.2.
4 4. S.Yu. Sapronova, V.P. Tkachenko, O.V. Fomin, I.I. Kulbovskiy, E.P. Zub. Rail Vehicles: The Resistance to the Movement and the Controllability: Monograph. Dnipro: Ukrmetalurginform STA, 2017. – 160 p.
5 5. Halvor S. Hansen, Muhammad Umer Nawaz, Nils Olsson. Using operational data to estimate the running resistance of trains. Estimation of the resistance in a set of Norwegian tunnels. Journal of Rail Transport Planning & Management. Volume 7, Issues 1–2, 2017. Pages 62-76. https://doi.org/10.1016/j.jrtpm.2017.01.002.
6 6. Tkachenko, V., Sapronova, S., Kulbovskiy, I., & Fomin, O. (2017). Research into resistance to the motion of railroad undercarriages related to directing the wheelsets by a rail track. Eastern-European Journal of Enterprise Technologies, 5(7 (89), 65–72. https://doi.org/10.15587/1729-4061.2017.109791.
7 7. Evgeny Mikhailov, Stanislav Semenov, Ján Dižo, Kateryna Kravchenko. Research of possibilities of reducing the driving resistance of a railway vehicle by means of the wheel construction improvement. Transportation Research Procedia. Volume 40, 2019, Pages 831-838. https://doi.org/10.1016/j.trpro.2019.07.117.
8 8. Rasulov M.Kh., Baratov D.Kh., Suyunbayev Sh.M., Masharipov M.N. Automation of the process of accounting for the maintenance of train locomotives in the volume / Railway transport: topical issues and innovations. – Тashkent: TSTU, 2020. – №3. – P.90-100.
9 9. Aripov, N., Suyunbaev, S., Azizov, F., & Bashirova, A. (2021). Method for substantiating the spheres of application of shunting locomotives at sorting stations. In E3S Web of Conferences (Vol. 264, p. 05048). EDP Sciences. https://doi.org/10.1051/e3sconf/202126405048.
10 10.Suyunbayev Sh.M. Perspective device for automatic uncoupling of cars on a sorting hump / Railway transport: topical issues and innovations. – Тashkent: ТSTU, 2022. – №2. – P.148-159
11 11.Gulamov, A., Masharipov, M., & Egamberdiyeva, K. (2022, June). Planning of new transit corridors-New opportunities for the development of transit in Uzbekistan. In AIP Conference Proceedings (Vol. 2432, No. 1, p. 030019). AIP Publishing LLC.
12 12.Rasulov, M., Masharipov, M., & Ismatullaev, A. (2021). Optimization of the terminal operating mode during the formation of a container block train. In E3S Web of Conferences (Vol. 264, p. 05025). EDP Sciences.
13 13.Abdullaev, Z., Rasulov, M., & Masharipov, M. (2021). Features of determining capacity on double-way lines when passing high-speed passenger trains. In E3S Web of Conferences (Vol. 264, p. 05002). EDP Sciences.
14 14.Ziyoda , M. ., & Diyor , B. . (2022). Study of improvement of modern transportation system in the process of delivery of goods. Railway transport: topical issues and innovations, 3(1), 15–24. retrieved from http://transportjournals.com/index.php/InnoTrans/article/view/11
15 15.Suyunbayev, S., Khusenov, U., Khudayberganov, S., Jumayev, S., & Kayumov, S. (2023). Improving use of shunting locomotives based on changes in infrastructure of railway station. In E3S Web of Conferences (Vol. 365, p. 05011). EDP Sciences. https://doi.org/10.1051/e3sconf/202336505011
16 16.Qobulov, J., & Barotov , J. (2022). IMPROVEMENT OF CUSTOMER SERVICE TECHNOLOGY IN REILWAY TRANSPORT. Railway Transport: Actual Tasks and Innovations, 1(1-2), 41–46. Retrieved from https://transportjournals.com/index.php/InnoTrans/article/view/9
17 17.Information on the 8-digit numbering system of 1520 mm track freight wagons. 2005. – P. 31.
18 18.Traction calculation rules for train operation. 1985. – P. 289.
19 19.Traction calculation rules for train operation. 2016. – P. 515.
20 20. Frenkel S.Ya. Technique of traction calculations. – Gomel: BelGUT, 2005. – 80 p.
21 21. Grave V.P. Mass, length and speed of freight trains: studies. the manual – Khabarovsk: Publishing house of DVGUPS, 2013. – 208 p.
22 22. Postol B.G., Kuzmichev E.N. Train traction: studies. the manual – Khabarovsk: Publishing house of DVGUPS, 2011. – 74 p.
23 23. Ablyalimov, O. S. To the study of the efficiency of electric traction locomotives on the Kokand- andijan section of the Uzbek railway [Text] / O. S. Ablyalimov, A. T. Lesov // Izvestiya Transsib / Omsk State University of Railways. – Omsk. – 2022. – №4(52). – C. 66 – 75.
24 24. Khusainov F.I. Economic statistics of railway transport. Essays [Electronic resource]. – M.: Publishing House "Science", 2016. – 100 p.
Kutilmoqda