Maqolada butun jahon miqyosida suv tanqisligi tobora ortib borayotgan sharoitda suv resurslaridan oqilona foydalanish, qishloq xo‘jalik ekinlarini yetishtirishda suvni tejab-tergab ishlatish, sug‘orishning tejamkor usuli hisoblangan tomchilatib sug‘orish texnologiyasini Buxoro viloyati sharoitida tokzorlarni sug‘orishda qo‘llash masalasi ko‘rib chiqilgan. Aholini sifatli va mo‘l qishloq xo‘jaligi oziq ovqat mahsulotlari bilan ta'minlashning eng istiqbolli sohalaridan biri bu qishloq xo‘jalik ekinlarini sug‘orishda tomchilatib sug‘orish texnologiyalarini qo‘llash hisoblanadi. Mualliflar tomonidan olib borilgan dala va laboratoriya tajribalari natijalarining tahliliga ko‘ra va keyingi 5 yil davomida olingan ilmiy tadqiqotlar natijalariga asoslanib, tajriba uchastkasida tomchilatib sug‘orish texnologiyasini qo‘llashda tuproqning sug‘orishdan oldingi namligi chegaraviy dala nam sig‘imi,bir martalik sug‘orish me'yori va mavsumiy sug‘orish me'yori miqdorlari tavsiya qilingan
Maqolada butun jahon miqyosida suv tanqisligi tobora ortib borayotgan sharoitda suv resurslaridan oqilona foydalanish, qishloq xo‘jalik ekinlarini yetishtirishda suvni tejab-tergab ishlatish, sug‘orishning tejamkor usuli hisoblangan tomchilatib sug‘orish texnologiyasini Buxoro viloyati sharoitida tokzorlarni sug‘orishda qo‘llash masalasi ko‘rib chiqilgan. Aholini sifatli va mo‘l qishloq xo‘jaligi oziq ovqat mahsulotlari bilan ta'minlashning eng istiqbolli sohalaridan biri bu qishloq xo‘jalik ekinlarini sug‘orishda tomchilatib sug‘orish texnologiyalarini qo‘llash hisoblanadi. Mualliflar tomonidan olib borilgan dala va laboratoriya tajribalari natijalarining tahliliga ko‘ra va keyingi 5 yil davomida olingan ilmiy tadqiqotlar natijalariga asoslanib, tajriba uchastkasida tomchilatib sug‘orish texnologiyasini qo‘llashda tuproqning sug‘orishdan oldingi namligi chegaraviy dala nam sig‘imi,bir martalik sug‘orish me'yori va mavsumiy sug‘orish me'yori miqdorlari tavsiya qilingan
№ | Muallifning F.I.Sh. | Lavozimi | Tashkilot nomi |
---|---|---|---|
1 | Xudayev I.J. | texnika fanlari doktori | TIQXMMI MTU Buxoro tabiiy resurslarni boshqarish instituti |
2 | Xo'jaqulov R.. | professor | Qarshi muhandislik-iqtisodiyot instituti |
№ | Havola nomi |
---|---|
1 | [1] O‘zbekiston Respublikasi Prezidenti Sh.M.Mirziyoyevning “Qishloq xo‘jaligida suvni tejaydigan texnologiyalarni joriy etishni yanada takomillashtirish chora-tadbirlari to‘g‘risida” 2022 yil 1 martdagi PQ‒144‒sonli Qarori. |
2 | [2] O‘zbekiston Respublikasi Prezidenti Sh.M.Mirziyoyevning “Suv resurslaridan foydalanish samaradorligini oshirish bo‘yicha kechiktirib bo‘lmaydigan chora-tadbirlar to‘g‘risida” 2023- yil 1-apreldagi PQ-107- sonli Qarori. |
3 | [3] Голованов, А.И. Основы капельного орошения (теория и примеры расчетов), Краснодар, 1996. - С.6-27. |
4 | [4] Григоров, М.С. Перспективы применения капельного орошения в Волгоградской области / М.С. Григоров // Мелиорация и водное хозяйство. — 2003.-№4.-С. 2-5. |
5 | [5] Безбородов Г., Комилов Б., Эсонбеков Н., Капельное орошение: удобно, доступно, эффективно. // Журнал “Сельское хозяство Узбекистана”. Ташкент 2008., №3, С. 7-12. |
6 | [6] Бараев Ф.А., Гуломов С.Б., Повышение эффективности использование воды и проедотвращение засоления земель на основе применения капельного орошения // “O‘zbekiston Respublikasi qishloq xo‘jaligida suv va resurs tejovchi agrotexnologiyalar” mavzusidagi xalqaro ilmiy-amaliy konferentsiya maqolalar to‘plami. T., 2008., B. 52-55 |
7 | [7] Бараев Ф.А., Гуломов С.Б., О модульной автономной капельной системе орошения // Научно-практический журнал “Прецизионное орошениt как элемент оросительных систем нового поколения”. Россия. Новочеркасск, 2016. -№2 (62), С. 90-95. |
8 | [8] Георгиев Б.,“Капельное орошение садов”//Журнал “Сельское хозяйство Узбекистана”. 2007., №5, С.11-15 |
9 | [9] Духовный В.А., Капельное орошение - перспективы и препятствия // Сборник научных трудов по капельному орошению. НПО САНИИРИ. Т., 1995., С. 3-13. |
10 | [10] Камбаров Б.Ф., Противоэрозионная и водосберегающая техника и технология орошения земель в предгорной зоне Узбекистана // Автореферат дисс. на соискание уч. степени д.т.н., Т., 1994, С.38-42 |
11 | [11] Mamatov S.A., Tomchilatib sug‘orish tizimi (tarixi, tavsifi, afzalliklari, elementlari, loyihalash, qurish va ishga tushirish) // O‘quv qo‘llanma., SANIIRI. MChJ “Mehridaryo”, T.,2012., B. 61-70. |
12 | [12] Matyakubov B.Sh., Nurov D.Е., Application of drip irrigation technology in cotton growing in Bukhara region // AIP Conference Proceedings 2432, 040014 (2022). |
13 | [13] Matyakubov B.Sh., Nurov D.E. Qishloq xo‘jaligi ekinlarini yetishtirishda umumiy bug‘lanishni aniqlash usullari // Xorazm Maʼmun akademiyasi axborotnomasi ilmiy jurnali, 2022 yil-7/4, B. 34-42. |
14 | [14] Matyakubov B.Sh., Nurov D.Е., Drip irrigation advantages for the cotton field in conditions of salty earth in Bukhara province region // International Conference on Advanced Agriculture for Sustainable Future IOP Conf. Series: Earth and Environmental Science 1138 (2023) 012016 IOP Publishing. |
15 | [15] Новикова А.В., Цой З.И., Капельное орошение хлопчатника // Сборник научных трудов, НПО САНИИРИ. Т., 2004., С. 356-359. |
16 | [16] Niyazmetov D., Rudenko I., Tomchilatib sug‘orish - O‘zbekiston uchun zarur voqelik // Yer, energiya va bio xilma-xillik, nashr., T., 2013., № 4, B. 3-7. |
17 | [17] Нуржанов С.Е., Режим капельного орошения хлопчатника предгорных равнин // Автореферат диссертации кандидата наук., Т., ТИИИМСХ, 2000., С.12-16 |
18 | [18] Suvanov B.U., Xamidov A.M., Global iqlim o‘zgarishi va suv tanqisligi sharoitida g‘o‘zani suv tejamkor sug‘orish tartibi va texnologiyasining samaradorligi // Agro protsessing jurnali. 2021., 3-jild, №4 son, B. 34-42. |
19 | [19] Xamidov M.X., Suvanov B.U., G‘o‘zani sug‘orishda tomchilatib sug‘orish texnologiyasini qo‘llash // “Irrigatsiya va melioratsiya” jurnali, 2018., №4, 9-B. 14. |
20 | [20] Эсанбеков Ю., Капельное орошение хлопчатника активированной водой на типичных сероземах Ташкентской области // Автореферат на соиск. к. с/х. наук, Т., 1998., С. 23-28. |
21 | [21] G‘ulomov S.B., Sherov A.G‘., Bog‘larda past bosimli tomchilatib sug‘orish texnologiyasi // Monografiya. T., 2020., B. 6-17. |
22 | [22] Xudayev I.J., J.Sh.Fazliyev. “Meva bog‘ va uzumzorda tejamkor tomchilatib sug‘orish texnologiyalarini qo‘llash samaradorligi”. TIMI Buxoro filiali 2-ilmiy-amaliy anjumani ilmiy maqolalar va tezislar to‘plami. Buxoro,2015.- B.31-34. |
23 | [23] Xudayev I.J., A.Q.Jo‘rayev., U.A. Jo‘rayev, J.Sh.Fazliyev “Bog‘larda tomchilatib sug‘orish texnologiyasi”. TIMI Buxoro filiali 3-ilmiy-amaliy anjumanning ilmiy maqolalar va tezislar. Buxoro,2016.-B. 65-66. |