62

Tepaqo‘ton tog‘-kon majmuasidan qazib olingan foydali qazilmaning nobudgarchilik va sifatsizlanish sabablari tizimli tahlil qilinib, nobudgarchilik va sifatsizlanishning asosiy kelib chiqish sabablari aniqlangan. Shu bilan bir qatorda sifatsizlanish va nobudgarchilikni kamaytirish bo‘yicha asoslangan takliflar ishlab chiqilgan. Kon lahimlarini qatlamda joylashtirishda optimal joylashuvi aniqlanib nobudgarchilikni kamaytirish ko‘rsatkichlari aniqlangan. Qazib olingan silvinit rudasining sifatsizlanishi va nobudgarchilgi oʻzlashtirilayotgan qatlamning gipsometriyasiga, asosiy jinslarning qazish oʻlchamiga, qatlam qalinligiga, qatlamda togʻ jinslari qatlamlarining mavjudligiga bogʻliq boʻlib, uni aniqlash natijalari asosida aniqlanishi kerak. Sifatsizlanishni aniqlash IMDK-511 dasturi boʻyicha tekshirilganda qazib olingan foydali qazilmaning tarkibi dastlabki holatida 26% ni tashkil etgan boʻlsa, qatlamning vertikal koʻtarilishi natijasida qatlamni ajratib olish ko‘rsatkichini 88,83% dan 92,28% gacha oshishi hisobiga ruda tarkibi minimum 26,15% ga oʻzgargan. Bu boshlang‘ich holatga nisbatan tarkibning 0,15 % ga yaxshilanishiga teng. 0,15 foizga yuqori sifatli ruda qazib olish natijasida yiliga 5 608 696 720 (besh milliard olti yuz sakkiz million olti yuz to‘qson olti ming yetti yuz yigirma) so‘mlik iqtisodiy samaradorlikka erishish mumkin.

  • Internet havola
  • DOI
  • UzSCI tizimida yaratilgan sana 09-06-2024
  • O'qishlar soni 62
  • Nashr sanasi 15-03-2024
  • Asosiy tilO'zbek
  • Sahifalar15-22
Ўзбек

Tepaqo‘ton tog‘-kon majmuasidan qazib olingan foydali qazilmaning nobudgarchilik va sifatsizlanish sabablari tizimli tahlil qilinib, nobudgarchilik va sifatsizlanishning asosiy kelib chiqish sabablari aniqlangan. Shu bilan bir qatorda sifatsizlanish va nobudgarchilikni kamaytirish bo‘yicha asoslangan takliflar ishlab chiqilgan. Kon lahimlarini qatlamda joylashtirishda optimal joylashuvi aniqlanib nobudgarchilikni kamaytirish ko‘rsatkichlari aniqlangan. Qazib olingan silvinit rudasining sifatsizlanishi va nobudgarchilgi oʻzlashtirilayotgan qatlamning gipsometriyasiga, asosiy jinslarning qazish oʻlchamiga, qatlam qalinligiga, qatlamda togʻ jinslari qatlamlarining mavjudligiga bogʻliq boʻlib, uni aniqlash natijalari asosida aniqlanishi kerak. Sifatsizlanishni aniqlash IMDK-511 dasturi boʻyicha tekshirilganda qazib olingan foydali qazilmaning tarkibi dastlabki holatida 26% ni tashkil etgan boʻlsa, qatlamning vertikal koʻtarilishi natijasida qatlamni ajratib olish ko‘rsatkichini 88,83% dan 92,28% gacha oshishi hisobiga ruda tarkibi minimum 26,15% ga oʻzgargan. Bu boshlang‘ich holatga nisbatan tarkibning 0,15 % ga yaxshilanishiga teng. 0,15 foizga yuqori sifatli ruda qazib olish natijasida yiliga 5 608 696 720 (besh milliard olti yuz sakkiz million olti yuz to‘qson olti ming yetti yuz yigirma) so‘mlik iqtisodiy samaradorlikka erishish mumkin.

Havola nomi
1 [1] Azaryan A.A., Azaryan V.A., Trachuuk A.A. Quick response quality control of mineral raw materials in the pipeline. European Science and Technology. Materials of the V International scientific and practice conference. Munich, Germany. 2013, pp. 65-66.
2 [2] OOO "Zumk-engineering" Project. The mining complex of the Dekhkanabad potash fertilizer plant on the basis of the Tyubegatan potash salt deposit. Volume 3. Mining and mechanical part. Book 4. Mining allotment project. Explanatory note and drawings. 12.171-PZ-GO, Perm. 2008, pp. 80-87.
3 [3] Zhang G. Behaviour of caved ore mass in sublevel caving and its effect on ore dilution. 4th International Conference and Exhibition on Mass Mining Chile, Santiago, Chile 8. 2004, pp. 238–242.
4 [4] Makhmudov D.R., Ismailov A.S., Olimov F.M., Khuzhakulov A.M. JSC "Dekhkanabad Potash Plant" Tubegatan mining complex by determining the optimal location of workings to reduce the number of losses. Journal of Innovative Technologies, Special issue. 2022, pp. 9-10.
5 [5] Wang J, Zhang J, Li Z. A new research system for caving mechanism analysis and its application to sublevel top-coal caving mining. Int J. Rock Mech, Min Sci, 2016, pp. 273–285.
6 [6] Latipov, Z., Uzoqov, Z., & Bobomurodov, A. (2023). Development of recommendations for chemical fixation of salt waste. Universum: технические науки, (10-7 (115)), 9-11.
7 [7] Quinteiro C.R., Larsson L.A., Hustrulid W.A. Theory and Practice of Very Large Scale Sublevel Caving in Underground Mining Methods. In: Hustrulid WA, Bullock RL, eds. Underground Mining Methods: Engineering Fundamentals and International Case Studies, 2022, pp. 58-59
8 [8] Rustan A.G. Gravity flow of broken rock-what is known and unknown. In: Proceedings of the 3rd International Conference and Exhibition on Mass Mining. Melbourne, 2000, pp. 557–567.
9 [9] Azarian A.A., Vilkul Y.H., Kaplenko Y.P., Karamanyts F.I., Kolosov V.O., Morkun V.S., Pilov P.I., Sydorenko V.D., Temchenko A.H., Fedorenko P.I. Complex of resource and energysaving geotechnologies of mineral mining and processing, technical means of their monitoring with a system controlling and optimizing mining production. Kryvyi Rih. Mineral in Ukrainian, 2006, pp. 85-86.
10 [10] Tilovov A.Z. Camera No. 85, Panel No. 7, N-II-a, Komb-131 Schemes of the location of the working in relation to the seam. Project - Uzbekistan, 2022, pp. 4-5.
11 [11] Janelid I.N., Kvapil R.U. Sublevel caving. Int J Rock Mech Min Sci, 1966, pp. 129–153.
12 [12] Makhmudov D.R., Ismailov A.S., Olimov F.M., Khuzhakulov A.M. Indicators of losses and impoverishment of the Tyubegatan mining complex of Dekhkonabad Potash Plant JSC, Oriental Renaissance, Innovative, educational, natural and social sciences. Volume 2, 2022, pp. 310-311.
13 [13] Латипов, З.Ё., Бобомуродов, А.Й., Хасанов, Ш.Р., & Абдиназаров, У. Б. У. (2022). Расчет производительности комбайновых комплексов в условиях рудника Тюбегатанского месторождения калийных солей. Universum: технические науки, (1-2 (94)), 5-9.
14 [14] Латипов, З.Ё., Мухаммадов, А.А., & Исмоилов, М.И. (2022). К вопросу отходов добычи и переработки калийных солей Тюбегатанского месторождения. Universum: технические науки, (4-6 (97)), 5-8.
15 [15] Латипов, З.Ё., Бобомуродов, А.Й., & Хасанов, Ш.Р. (2022). Выбор параметров системы разработки при отработке панели № 5 на горнодобывающем комплексе Дехканабадского завода калийных удобрений. Universum: технические науки, (10-3 (103)), 11-13.
Kutilmoqda