28

Ushbu maqolada Respublikamizning yog‘ingarchilik bilan yarim taʼminlangan lalmikor maydonlarida, yaʼni
Toshkent viloyatida tarqalgan lalmi tipik bo‘z tuproqlarining morfologik tuzilishi yuzasidan tadqiqot natijalari bayon etilgan.
Tog‘li hududlarda rel’yefning notekisligi, qiyaliklar va eroziyalanish darajalari eroziya xavfini yanada oshiradi. Eroziyalanmagan
tuproqlarga nisbatan eroziyalangan tipik bo‘z tuproqlarda oziqa moddalar miqdorining kamayishi va karbonatlar
miqdorining oshishi kuzatilgan. Bu holat tuproqning morfologik belgilariga ham o‘z ta’sirini ko‘rsatgan.

  • Internet havola
  • DOI10.63241/2025172akhv
  • UzSCI tizimida yaratilgan sana 23-03-2025
  • O'qishlar soni 28
  • Nashr sanasi 11-03-2025
  • Asosiy tilO'zbek
  • Sahifalar192-194
Ўзбек

Ushbu maqolada Respublikamizning yog‘ingarchilik bilan yarim taʼminlangan lalmikor maydonlarida, yaʼni
Toshkent viloyatida tarqalgan lalmi tipik bo‘z tuproqlarining morfologik tuzilishi yuzasidan tadqiqot natijalari bayon etilgan.
Tog‘li hududlarda rel’yefning notekisligi, qiyaliklar va eroziyalanish darajalari eroziya xavfini yanada oshiradi. Eroziyalanmagan
tuproqlarga nisbatan eroziyalangan tipik bo‘z tuproqlarda oziqa moddalar miqdorining kamayishi va karbonatlar
miqdorining oshishi kuzatilgan. Bu holat tuproqning morfologik belgilariga ham o‘z ta’sirini ko‘rsatgan.

Русский

статье представлены результаты исследований морфологического строения типичных сероземов,
распространенных на полубогарных суглинистых территориях нашей республики, а именно в Ташкентской области. В
горных районах неровность рельефа, уклоны и степени эрозии еще больше увеличивают риск эрозии. В эродированных
типичных сероземах наблюдалось снижение содержания питательных веществ и увеличение содержания карбонатов
по сравнению с неэродированными почвами. Данная ситуация также повлияла на морфологические характеристики
почвы.

English

This article presents the results of research on the morphological structure of typical serozems distributed in
the semi-arid rainfed territories of our republic, specifically in the Tashkent region. In mountainous areas, irregular terrain,
slopes, and varying degrees of erosion further increase the risk of soil degradation. In eroded typical serozems, a decrease
in nutrient content and an increase in carbonate content were observed compared to non-eroded soils. This situation also
affected the morphological characteristics of the soil.

Havola nomi
1 1. Аринушкина Е.В. Руководство по химическому анализу почв. Москва. 1970. -487 с.
2 2. Кораев А.Х. Современное состояние богарных типичных сероземов Гиссарского хребта // Научное обозрение. Биологические науки. – 2018. – № 1. – С. 12-17.
3 3. Кораев А.Х., Каршибоев Х.Ш., Исмонов А.Ж. Охрана богарных земель и пути рационального использования эродированных сероземов Ташкентского оазиса. Научные разработки: евразийский регион. Международная научная конференция теоретических и прикладных разработок. Москва 2019
4 4. Yusupov X, Muratkasimov A.S., Usmanov U.Z. Lalmi tipik bo‘z tuproqlarining morfologik tuzilishi va mexanik tarkibining tavsifi. Eurasian journal of medical and natural sciences. 2023. UIF =8.3 | SJIF =5.995
5 5. Кузиев Р., Сектименко В. Е., Исмонов А. Ж. // Атлас почвенного покрова Республики Узбекистан. Ташкент, 2010. - 48 с
6 6. Кузиев Р.К., Абдурахмонов Н.Ю., Кораев А.Х., Турсунов Ш.Т. Современное состояние богарных почв Ташкентской области и их плодородие / Управление земельными ресурсами и их оценка: новые подходы и инновационные решения. Материалы российско-узбекской научно практической конференции, посвященной 100-летию Национального универ- ситета Узбекистана имени Мирзо Улугбека Москва-Ташкент 2019. С. 562-565.
7 7. Sodiqova G.S., Shadiyeva N.I, Saidova M.E., Usmanova M.I. Tog‘li hududlarda yuza suv eroziyasining tuproq ayrim hossalariga ta’sirini baholash. Qo‘qon davlat pedagogika instituti ilmiy xabarlari. 2025-yil, 1-son.
8 8. Sharopov R.N. Innovatsion texnologiyalarni qo‘llash orqali lalmi yerlarni monitoring qilish ishlarini takomillashtirish (Qashqadaryo viloyati misolida) diss. avtoref. Toshkent, 2022.
9 9. Shamsiddinov T.Sh. “G‘arbiy chotqol tog‘ yonbag‘rida tarqalgan tuproqlar ekologik-genetik holati”. Monografiya. Toshkent, 2023.
10 10. O‘zbekiston Respublikasi yer resurslari, geodeziya, kartografiya va davlat kadastri davlat qo‘mitasining Milliy hisoboti. - Toshkent, Davyergeodezkadastr qo‘mitasi, 2023. - 66 b.
Kutilmoqda