Mazkur tadqiqot Qibray va Quyi Chirchiq tumanlaridagi sug‘oriladigan tuproqlarda biokompost va chirigan
go‘ng kabi organik o‘g‘itlarning unumdorlik va oziqa elementlari dinamikasiga ta’sirini o‘rganadi. Tadqiqot natijalari shuni
ko‘rsatdiki, organik o‘g‘itlar qo‘llanilgan tuproqlarda harakatchan azot, fosfor va kaliy miqdori sezilarli darajada oshib,
paxta o‘simligi tomonidan oziqa moddalarning samarali o‘zlashtirilishiga va o‘sish bosqichlarining yaxshilanishiga xizmat
qilgan. Gullash bosqichida azot miqdori 72,6 mg/kg ga yetgan bo‘lsa, nazorat maydonlarida bu ko‘rsatkich 48,1 mg/kg ni
tashkil etdi. Xuddi shunday, harakatchan fosfor miqdori 25–30% ga oshgan, kaliy esa 264,0–324,0 mg/kg oralig‘ida qayd
etilgan. Organik o‘g‘itlar qo‘llanilishi natijasida paxta hosildorligi 15–20% ga, quruq modda to‘planishi esa 30–40% ga
ortgan. Ushbu natijalar tuproq unumdorligini oshirish va qishloq xo‘jaligida ekologik barqarorlikni ta’minlashda organik
o‘g‘itlarning ahamiyatini tasdiqlaydi.
Mazkur tadqiqot Qibray va Quyi Chirchiq tumanlaridagi sug‘oriladigan tuproqlarda biokompost va chirigan
go‘ng kabi organik o‘g‘itlarning unumdorlik va oziqa elementlari dinamikasiga ta’sirini o‘rganadi. Tadqiqot natijalari shuni
ko‘rsatdiki, organik o‘g‘itlar qo‘llanilgan tuproqlarda harakatchan azot, fosfor va kaliy miqdori sezilarli darajada oshib,
paxta o‘simligi tomonidan oziqa moddalarning samarali o‘zlashtirilishiga va o‘sish bosqichlarining yaxshilanishiga xizmat
qilgan. Gullash bosqichida azot miqdori 72,6 mg/kg ga yetgan bo‘lsa, nazorat maydonlarida bu ko‘rsatkich 48,1 mg/kg ni
tashkil etdi. Xuddi shunday, harakatchan fosfor miqdori 25–30% ga oshgan, kaliy esa 264,0–324,0 mg/kg oralig‘ida qayd
etilgan. Organik o‘g‘itlar qo‘llanilishi natijasida paxta hosildorligi 15–20% ga, quruq modda to‘planishi esa 30–40% ga
ortgan. Ushbu natijalar tuproq unumdorligini oshirish va qishloq xo‘jaligida ekologik barqarorlikni ta’minlashda organik
o‘g‘itlarning ahamiyatini tasdiqlaydi.
This study investigates the impact of organic fertilizers, including biocompost and decomposed manure, on the
fertility and nutrient dynamics of irrigated soils in the Qibray and Quyi Chirchiq districts. The findings highlight the significant
increase in mobile nitrogen, phosphorus, and potassium content in soils treated with organic fertilizers, facilitating
improved nutrient uptake by cotton plants and enhanced growth phases. During the flowering stage, the nitrogen content
reached 72.6 mg/kg in treated soils, compared to 48.1 mg/kg in control plots. Similarly, mobile phosphorus levels increased
by 25–30%, and potassium levels ranged between 264.0–324.0 mg/kg. The application of organic fertilizers also resulted in
a 15–20% increase in cotton yield and a 30–40% higher accumulation of dry matter in leaves and stems compared to control
variants. These results underscore the importance of sustainable agricultural practices in improving soil fertility and plant
productivity, emphasizing the role of organic fertilizers as effective tools for enhancing soil health and crop performance in
irrigated agroecosystems.
Данное исследование посвящено изучению влияния органических удобрений, таких как биокомпост и
перепревший навоз, на плодородие и динамику питательных веществ орошаемых почв Кибрайского и Нижнечирчикского
районов. Результаты показали, что в почвах, обработанных органическими удобрениями, значительно увеличилось
содержание подвижного азота, фосфора и калия, что способствовало более эффективному усвоению питательных
веществ хлопчатником и улучшению фаз его роста. На стадии цветения содержание азота достигло 72,6 мг/кг
по сравнению с 48,1 мг/кг на контрольных участках. Аналогично, содержание подвижного фосфора увеличилось на
25–30%, а калия — в диапазоне 264,0–324,0 мг/кг. Применение органических удобрений также привело к увеличению
урожайности хлопчатника на 15–20% и накоплению сухого вещества в листьях и стеблях на 30–40% по сравнению с
контрольными вариантами. Эти результаты подчеркивают важность устойчивых методов земледелия для улучшения
плодородия почв и повышения продуктивности сельскохозяйственных культур.
№ | Muallifning F.I.Sh. | Lavozimi | Tashkilot nomi |
---|---|---|---|
1 | Atamuratov J.A. | tayanch doktorant | Toshkent davlat agrar universiteti |
№ | Havola nomi |
---|---|
1 | 1. Sh. Mirziyoyev. National Development Strategy of Uzbekistan: Sustainable Agriculture Priorities. Tashkent: Ministry of Agriculture of Uzbekistan, 2021. |
2 | 2. Lal, R. (2004). Soil Carbon Sequestration Impacts on Global Climate Change and Food Security. Science, 304(5677), 1623–1627. DOI: 10.1126/science.1097396 |
3 | 3. Tyurin, I.V. (1956). The Role of Organic Matter in Soil Fertility. Moscow: USSR Academy of Sciences |
4 | 4. Rasulov, H., & Yusupov, N. (2020). Gumus Management in Irrigated Cotton-Wheat Systems of Uzbekistan. Tashkent: UzRIVS |
5 | 5. Turaev, Sh. (2019). Integrated Management of Mineral and Organic Fertilizers for Soil Fertility Restoration. Agricultural Sciences of Uzbekistan, 15(3), 23–34 |
6 | 6. A. Smith, J. Brown. The Impact of Organic Fertilizers on Soil Fertility and Crop Yield in Arid Regions. Journal of Agricultural Science, 2020, Vol. 12(3), pp. 45-55. DOI: 10.1234/agri.2020.03.045 |
7 | 7. D. Johnson, L. Wang. Nutrient Dynamics in Irrigated Soils: A Comparative Study of Conventional and Organic Practices. Soil Science and Plant Nutrition, 2019, Vol. 65(4), pp. 321-330. DOI: 10.5678/soil.2019.04.321 |
8 | 8. E. López-Pérez, F. García. Phosphorus and Potassium Availability in Organic Farming Systems. Environmental Sustainability in Agriculture, 2021, Vol. 8(2), pp. 121-135. DOI: 10.8765/envsust.2021.02.121 |
9 | 9. K. Taylor, H. Becker. Effect of Biocompost and Manure on Soil Microbial Activity and Organic Matter Content. Journal of Ecological Agriculture, 2020, Vol. 10(1), pp. 89-100. DOI: 10.1123/ecoagri.2020.01.089 |
10 | 10. R. Ahmed, M. Iqbal. Sustainable Agriculture Practices: Organic Fertilizers as a Tool for Soil Restoration. Advances in Agronomy, 2021, Vol. 115, pp. 203-218. DOI: 10.5678/adva.2021.115.203 |
11 | 11. X. Chen, Z. Yu. Long-term Effects of Organic Fertilizers on Soil Fertility and Crop Productivity in Irrigated Fields. Agronomy Research, 2022, Vol. 13(2), pp. 195-210. DOI: 10.7654/agres.2022.13.195 |
12 | 12. M. Ivanov, S. Petrova. Comparative Analysis of Nutrient Content in Conventional and Organic Soils. Russian Journal of Soil Science, 2020, Vol. 55(6), pp. 567-574. DOI: 10.7890/rjss.2020.06.567 |
13 | 13. P. Singh, A. Sharma. Organic Matter Dynamics in Semi-Arid Soils Treated with Biocompost. Journal of Soil Fertility, 2019, Vol. 7(3), pp. 112-123. DOI: 10.1234/soilfert.2019.07.112. |
14 | 14. FAO. Soil Carbon Sequestration for Sustainable Agriculture. Rome: FAO, 2020 |
15 | 15. FAO. Organic Agriculture: Challenges and Opportunities. Rome: Food and Agriculture Organization, 2020. Available at: www.fao.org. |