12

Mazkur maqolada boshlang‘ich ta’lim tizimining xalqaro baholash dasturlari, xususan, PISA (Programme for International Student Assessment) va TIMSS (Trends in International Mathematics and Science Study) dasturlarining ta’lim tizimidagi o‘rni va ahamiyati tahlil qilingan. PISA va TIMSS dasturlari o‘quvchilarning akademik yutuqlarini, shu jumladan, mantiqiy fikrlash, muammolarni hal qilish va ilmiy kompetensiyalarini baholashga qaratilgan bo‘lib, bu dasturlar orqali ta’lim tizimlarining samaradorligi va o‘quvchilarning kompetensiyalari solishtiriladi. O‘zbekistonning boshlang‘ich ta’lim tizimida xalqaro baholash mezonlarini tatbiq etishdagi mavjud qiyinchiliklar va ularning pedagogik oqibatlari ko‘rib chiqilgan. Ushbu qiyinchiliklar asosan metodik tayyorgarlikning yetishmasligi, resurslarning kamligi va o‘qituvchilarning zarur malakalariga bog‘liq. Xalqaro baholash tizimlariga asoslangan ta’lim siyosati nafaqat ta’lim tizimining sifatini yaxshilash, balki mamlakatning iqtisodiy va ijtimoiy rivojlanishiga ham ijobiy ta’sir ko‘rsatishi mumkin. O‘zbekistonning boshlang‘ich ta’lim tizimida xalqaro baholash metodlarini tatbiq etish bo‘yicha olib borilgan tadqiqotlar tahlil qilinib, Finlandiya, Singapur va Yaponiya kabi ta’lim tizimlaridagi muvaffaqiyatli tajribalar o‘rganilgan. Ushbu mamlakatlarda o‘qituvchilarning yuqori malakalari, pedagogik metodikalari va ta’lim siyosatining samarasini oshirgan asosiy omillar sifatida e’tirof etilgan.

  • Internet havola
  • DOI
  • UzSCI tizimida yaratilgan sana 29-04-2025
  • O'qishlar soni 12
  • Nashr sanasi 20-04-2025
  • Asosiy tilO'zbek
  • Sahifalar137-146
Ўзбек

Mazkur maqolada boshlang‘ich ta’lim tizimining xalqaro baholash dasturlari, xususan, PISA (Programme for International Student Assessment) va TIMSS (Trends in International Mathematics and Science Study) dasturlarining ta’lim tizimidagi o‘rni va ahamiyati tahlil qilingan. PISA va TIMSS dasturlari o‘quvchilarning akademik yutuqlarini, shu jumladan, mantiqiy fikrlash, muammolarni hal qilish va ilmiy kompetensiyalarini baholashga qaratilgan bo‘lib, bu dasturlar orqali ta’lim tizimlarining samaradorligi va o‘quvchilarning kompetensiyalari solishtiriladi. O‘zbekistonning boshlang‘ich ta’lim tizimida xalqaro baholash mezonlarini tatbiq etishdagi mavjud qiyinchiliklar va ularning pedagogik oqibatlari ko‘rib chiqilgan. Ushbu qiyinchiliklar asosan metodik tayyorgarlikning yetishmasligi, resurslarning kamligi va o‘qituvchilarning zarur malakalariga bog‘liq. Xalqaro baholash tizimlariga asoslangan ta’lim siyosati nafaqat ta’lim tizimining sifatini yaxshilash, balki mamlakatning iqtisodiy va ijtimoiy rivojlanishiga ham ijobiy ta’sir ko‘rsatishi mumkin. O‘zbekistonning boshlang‘ich ta’lim tizimida xalqaro baholash metodlarini tatbiq etish bo‘yicha olib borilgan tadqiqotlar tahlil qilinib, Finlandiya, Singapur va Yaponiya kabi ta’lim tizimlaridagi muvaffaqiyatli tajribalar o‘rganilgan. Ushbu mamlakatlarda o‘qituvchilarning yuqori malakalari, pedagogik metodikalari va ta’lim siyosatining samarasini oshirgan asosiy omillar sifatida e’tirof etilgan.

Русский

В данной статье анализируются международные программы оценки начального образования, в частности, программы PISA (Программа международной оценки учеников) и TIMSS (Международное исследование тенденций в преподавании математики и естественных наук), их роль и значение в системе образования. Программы PISA и TIMSS направлены на оценку академических достижений учащихся, включая логическое мышление, решение проблем и научные компетенции, и через эти программы осуществляется сопоставление эффективности образовательных систем и компетенций учеников. Рассмотрены существующие трудности в применении международных критериев оценки в системе начального образования Узбекистана и их педагогические последствия. Эти трудности в основном связаны с недостаточной методической подготовкой, нехваткой ресурсов и недостаточной квалификацией учителей. Образовательная политика, основанная на международных системах оценки, может положительно повлиять не только на улучшение качества образования, но и на экономическое и социальное развитие страны. Проанализированы исследования, проведенные по применению методов международной оценки в системе начального образования Узбекистана, и изучены успешные практики образовательных систем таких стран, как Финляндия, Сингапур и Япония. В этих странах высококвалифицированные учителя, педагогические методы и эффективность образовательной политики признаны основными факторами успеха.

English

This article analyzes international assessment programs in primary education, specifically the PISA (Programme for International Student Assessment) and TIMSS (Trends in International Mathematics and Science Study) programs, their role and significance in the education system. The PISA and TIMSS programs focus on assessing students’ academic achievements, including logical thinking, problem-solving, and scientific competencies, and through these programs, the effectiveness of education systems and students’ competencies are compared. The article discusses the existing challenges in applying international assessment criteria in Uzbekistan’s primary education system and their pedagogical implications. These challenges are mainly related to insufficient methodological preparation, lack of resources, and the inadequate qualifications of teachers. Education policies based on international assessment systems can positively influence not only the quality of education but also the economic and social development of the country. The research on applying international assessment methods in Uzbekistan’s primary education system is analyzed, and successful practices from educational systems in countries such as Finland, Singapore, and Japan are studied. In these countries, the high qualifications of teachers, teaching methods, and the effectiveness of educational policies are recognized as the main factors of success.

Muallifning F.I.Sh. Lavozimi Tashkilot nomi
1 Norqobilova R.D. “Boshlang‘ich ta’limda matematika va ona tili” kafedrasi v.b dotsenti, Pedagogika fanlari bo‘yicha falsafa doktori (PhD) Termiz davlat pedagogika instituti
Havola nomi
1 OECD. PISA 2022 Results: Creative Minds. https://www.oecd.org/pisa/
2 Mullis I. V. S. TIMSS 2023 Assessment Frameworks. https://timss.bc.edu/
3 UNESCO. Global Education Monitoring Report. https://www.unesco.org/gem-report/
4 Sahlberg P. Finnish Lessons 2.0: What Can the World Learn from Educational Change in Finland? – New York: Teachers College Press, 2015. – P. 320.
5 Peterson P. L., Sykes G. International and Comparative Education: The Influence of PISA. – Cambridge, MA: Harvard Education Press, 2017. – P. 280.
6 Hattie J. Visible Learning: A Synthesis of Over 800 Meta-Analyses Relating to Achievement. – London: Routledge, 2009. – P. 380.
Kutilmoqda