7

Ushbu maqolada o‘quv jarayonida o‘quvchilarning musiqiy layoqatini trening vositasida rivojlantirish hamda musiqa tanlashda ularning yosh xususiyatlarini hisobga olish muhimligi ilmiy asosda tahlil etiladi. O‘quvchilar nisbatan ohanglarga boy musiqani, ayniqsa, xatti-harakatlarga chorlovchi musiqani tanlashga e’tibor berishlari lozimligi ta’kidlanadi. Shuningdek, jamoaviy kuylash yoki jamoa bo‘lib musiqa tinglash orqali boshlang‘ich sinf o‘quvchilarining musiqiy layoqatini aniqlash va baholash imkoniyatlari ko‘rsatib o‘tilgan. Maqolada Toshkent, Farg‘ona, Andijon, Namangan va Jizzax viloyatlarida Farg‘ona-Toshkent maqom yo‘llari – “Shaxnozi Gulyor”, “Dugohi Xusayniy”, “Bayot” va “Navo” maqomlari amalda ijro etib kelinayotgani qayd etilgan. Shuningdek, Samarqand, Qashqadaryo, Surxondaryo, Buxoro va Navoiy viloyatlarida Shashmaqom keng ommalashgani eslatib o‘tilgan. Ilmiy fikrlar aniq faktlarga asoslangan holda xulosalangan.

  • Internet havola
  • DOI
  • UzSCI tizimida yaratilgan sana 29-04-2025
  • O'qishlar soni 7
  • Nashr sanasi 20-04-2025
  • Asosiy tilO'zbek
  • Sahifalar206-212
Ўзбек

Ushbu maqolada o‘quv jarayonida o‘quvchilarning musiqiy layoqatini trening vositasida rivojlantirish hamda musiqa tanlashda ularning yosh xususiyatlarini hisobga olish muhimligi ilmiy asosda tahlil etiladi. O‘quvchilar nisbatan ohanglarga boy musiqani, ayniqsa, xatti-harakatlarga chorlovchi musiqani tanlashga e’tibor berishlari lozimligi ta’kidlanadi. Shuningdek, jamoaviy kuylash yoki jamoa bo‘lib musiqa tinglash orqali boshlang‘ich sinf o‘quvchilarining musiqiy layoqatini aniqlash va baholash imkoniyatlari ko‘rsatib o‘tilgan. Maqolada Toshkent, Farg‘ona, Andijon, Namangan va Jizzax viloyatlarida Farg‘ona-Toshkent maqom yo‘llari – “Shaxnozi Gulyor”, “Dugohi Xusayniy”, “Bayot” va “Navo” maqomlari amalda ijro etib kelinayotgani qayd etilgan. Shuningdek, Samarqand, Qashqadaryo, Surxondaryo, Buxoro va Navoiy viloyatlarida Shashmaqom keng ommalashgani eslatib o‘tilgan. Ilmiy fikrlar aniq faktlarga asoslangan holda xulosalangan.

Русский

В статье научно анализируется важность развития музыкальных способностей учащихся посредством тренировок в процессе обучения и учета их возрастных особенностей при выборе музыки. Подчеркивается, что учащимся следует уделять внимание выбору музыки, которая относительно мелодична, особенно музыки, побуждающей к действию. В нем также освещаются возможности выявления и оценки музыкальных способностей учащихся начальной школы посредством группового пения или прослушивания музыки в группе. В статье отмечается, что в настоящее время в Ташкентской, Ферганской, Андижанской, Наманганской и Джизакской областях реализуются на практике макомные маршруты Фергана-Ташкент - макомы «Шахнози Гуляр», «Дугохи Хусайни», «Баёт» и «Наво». Также было отмечено, что Шашмаком широко популярен в Самаркандской, Кашкадарьинской, Сурхандарьинской, Бухарской и Навоийской областях. Научные заключения делаются на основе конкретных фактов.

English

This article analyzes the importance of developing students’ musical abilities through training and taking into account their age characteristics when choosing music on a scientific basis. It is emphasized that students should pay attention to choosing music that is relatively rich in melodies, especially music that encourages behavior. It also shows the possibilities of identifying and assessing the musical abilities of primary school students through collective singing or listening to music as a group. The article notes that the Fergana-Tashkent maqom paths – “Shakhnozi Gulyor”, “Dugohi Khusainiy”, “Bayot” and “Navo” maqoms are being performed in Tashkent, Fergana, Andijan, Namangan and Jizzakh regions. It is also noted that Shashmaqom has become widely popular in Samarkand, Kashkadarya, Surkhandarya, Bukhara and Navoi regions. Scientific opinions are concluded based on concrete facts.

Muallifning F.I.Sh. Lavozimi Tashkilot nomi
1 Usmonova Q.S. “Boshlang‘ich ta’lim metodikasi” kafedrasi o‘qituvchsi Chirchiq davlat pedagogika universiteti
Havola nomi
1 Mirziyoyev Sh.M. “Madaniyat va sanat sohasini yanada rivojlantirish chora-tadbirlari to‘g‘risida” PF-242-sonli qarori. 2022 yil 8 may
2 Ҳасанбоев Ж., ва бошқалар. Педагогика фанидан изоҳли луғат. – Тошкент, 2009. – Б. 507–508.
3 Шашмақом / Тўпловчи ва нашрга тайёрловчи Юнус Ражабий. – Тошкент: Ўздавнашр, 1972. – Б. 212–213, 272–273.
4 Ўзбек халқ мусиқаси. 3-том / Тўпловчи ва нашрга тайёрловчи Юнус Ражабий. – Тошкент, 1980.
5 Акбаров И. Ўзбек халқ мусиқаси. – Тошкент, 1967.
6 Черёмухина Н. П. Мусиқий саводхонлик: 1-синф учун дарслик. – Тошкент, 2024. – Б. 65.
7 Usmonova Q. S. Development of Steam International Assessment Program in Primary Education // Central Asian Journal of Literature, Philosophy and Culture. – 2023. – P. 242-244.
Kutilmoqda