Тадқиқотлар натижаларига кўра, маҳаллий пахта навлари ва эколого-географик жиҳатдан узоқ бўлган Gossypium stocksii M. намунаси иштирокида олинган Ғ₂ авлод дурагайлари ҳамда уларнинг ота-она шакллари ўртасида вегетация даврининг узун-қисқалиги бўйича сезиларли фарқлар кузатилди. Хусусан, Ғ₂ (С-8284 х Барҳаёт), Ғ₂ (С-2612 х Барҳаёт), Ғ₂ (С-8284 х С-2612) ва айниқса Ғ₂ (С-2609 х G. stocksii M.) комбинацияларида ота-она шаклларига нисбатан тезпишарлик белгиси кучлироқ ифодаланган бўлиб, бу дурагайларда эртапишиш хусусиятига эга ўсимликлар кўп миқдорда ажралиб чиққанлиги аниқланди. Шу тариқа, тадқиқот маҳаллий навларнинг генетик захирасини бойитиш, вегетация даврини оптималлаштириш ва тезпишар пахта навларини яратишда муҳим илмий-амалий асос бўлиб хизмат қилади.
Тадқиқотлар натижаларига кўра, маҳаллий пахта навлари ва эколого-географик жиҳатдан узоқ бўлган Gossypium stocksii M. намунаси иштирокида олинган Ғ₂ авлод дурагайлари ҳамда уларнинг ота-она шакллари ўртасида вегетация даврининг узун-қисқалиги бўйича сезиларли фарқлар кузатилди. Хусусан, Ғ₂ (С-8284 х Барҳаёт), Ғ₂ (С-2612 х Барҳаёт), Ғ₂ (С-8284 х С-2612) ва айниқса Ғ₂ (С-2609 х G. stocksii M.) комбинацияларида ота-она шаклларига нисбатан тезпишарлик белгиси кучлироқ ифодаланган бўлиб, бу дурагайларда эртапишиш хусусиятига эга ўсимликлар кўп миқдорда ажралиб чиққанлиги аниқланди. Шу тариқа, тадқиқот маҳаллий навларнинг генетик захирасини бойитиш, вегетация даврини оптималлаштириш ва тезпишар пахта навларини яратишда муҳим илмий-амалий асос бўлиб хизмат қилади.
По результатам проведённых исследований установлено, что между местными сортами хлопчатника и гибридами второго поколения (F₂), полученными с участием эколого-географически отдалённого образца Gossypium stocksii M., наблюдаются значительные различия по продолжительности вегетационного периода. В частности, в комбинациях F₂ (С-8284 × Бархаёт), F₂ (С-2612 ×Бархаёт), F₂ (С-8284 × С-2612) и особенно F₂ (С-2609 × G. stocksii M.) признак скороспелости проявился более выраженно по сравнению с родительскими формами. В этих гибридных комбинациях выделено большое количество растений с раннеспелыми свойствами. Таким образом, результаты исследования служат важной научно-практической основой для обогащения генетического фонда местных сортов, оптимизации вегетационного периода и создания новых скороспелых сортов хлопчатника, адаптированных к местным условиям возделывания.
According to the results of the study, significant differences were observed in the duration of the vegetation period between local cotton varieties and the F₂ hybrid progenies obtained with the participation of the ecologically and geographically distant species Gossypium stocksii M.. In particular, the combinations F₂ (C-8284 × Barkhayot), F₂ (C-2612 × Barkhayot), F₂ (C-8284 × C-2612), and especially F₂ (C-2609 × G. stocksii M.) demonstrated a stronger expression of earliness compared to their parental forms. A considerable number of plants with early-maturing characteristics were identified in these hybrids. Hence, the research provides an important scientific and practical basis for enriching the genetic pool of local cotton varieties, optimizing the vegetation period, and developing early-maturing cotton cultivars better adapted to local environmental conditions.
| № | Muallifning F.I.Sh. | Lavozimi | Tashkilot nomi |
|---|---|---|---|
| 1 | O'rozov B.O. | катта илмий ходими, қ.х.ф.д. | Пахта селекцияси, уруғчилиги ва етиштириш агротехнологиялари илмий-тадқиқот институти |
| 2 | Rahmatxo'jayeva E.P. | tayanch doktorant | Пахта селекцияси, уруғчилиги ва етиштириш агротехнологиялари илмий-тадқиқот институти |
| № | Havola nomi |
|---|---|
| 1 | 1. Матёқубова Э, Халикова М ва Ахмедов О “Qishloq xo`jaligi fani va to`qimachilik sanoatining yutuqlari, innovatsiyalari, texnologiyalari va rivojlanish istiqbollari” mavzusidagi Xalqaro ilmiy-amaliy simpozium materiallari to`plami. Toshkent-2022. 83-86 б. |
| 2 | 2. Ф.У.Рафиева., У.И.Эргашев ва бошқалар “Қишлоқ хўжалиги муаммолари ечимининг илмий инновацион ривожланишда олима аёлларнинг иштирорки ҳамда истиқболлари”. Халқаро симпозиум. 2021 йил 24 март. Тошкент. 84-88 б. |
| 3 | 3. Сиддиқов А.Р. Наследование селекционно-ценных признаков у простых и двойных гибридов хлопчатника G.HirsutumL. //«Современные проблемы генетики, биотехнологии и селекции растений». Сборник тезисов II-международной конференции молодых ученых (19-23 мая 2003 г). -Харьков, 2003. -С. 85-86. |
| 4 | 4. Доспехов Б.А. Методика полевого опыта. –М.: Агропромиздат, 1985. - 351 с. |