463

Мақолада гепатоцит ва гепатит В ва Д вируслари молекуляр-генетик тизимларининг ўзаро
фаолияти регуляторикасини моделлаштириш усули кўрилган. Ишлаб чиқилган дастурий таъминот
ёрдамида ўтказилган ҳисобий тажрибаларда қаралаётган жараёнларнинг касалликнинг ҳар хил
клиник шаклларини ифодалайдиган тозаланиш, симбиоз, регуляр (нормал фаолият) ҳамда генетик
полиморфизмли хромосом аберрациялар натижасида жигарнинг генетик тизимидаги аномалиялар
билан таққослаш мумкин бўлган норегуляр тебранишлар, тезкор деструктив ўзгариш режимлари
аниқланди. Натижалар жигар генетик регуляциясида кескин ўзгаришлар фазаси бошланишини ва
жигар циррози бошланиш даврини компьютер кўмагида башорат қилиш имкониятини яратади.
 

  • Internet havola
  • DOI
  • UzSCI tizimida yaratilgan sana 13-02-2020
  • O'qishlar soni 404
  • Nashr sanasi 10-09-2017
  • Asosiy tilO'zbek
  • Sahifalar19-26
Русский

В статье рассмотрен метод моделирования регуляторики взаимосвязанной деятельности
молекулярно-генетических систем гепатоцитов и вирусов гепатита В и Д. Выявлены в ходе
вычислительных экспериментов с разработанным программным комплексом на основе
предложенных уравнений следующие режимы рассматриваемого процесса: очищение, симбиоз,
регулярные, соответствующие норме, и нерегулярные колебания, резкие деструктивные
изменения,которые можно идентифицировать с аномальным функционированием молекулярногенетических систем клеток печени и вирусов гепатита В и Д с возникновением хромосомных
аберраций с полиморфными вариантами генов. Обоснована возможность диагностики с помощью
компьютера наступления фазы непредсказуемых изменений генетической регуляции печени и
начала перехода в цирроз и гепатоцеллюлярную карциному.

 

Ўзбек

Мақолада гепатоцит ва гепатит В ва Д вируслари молекуляр-генетик тизимларининг ўзаро
фаолияти регуляторикасини моделлаштириш усули кўрилган. Ишлаб чиқилган дастурий таъминот
ёрдамида ўтказилган ҳисобий тажрибаларда қаралаётган жараёнларнинг касалликнинг ҳар хил
клиник шаклларини ифодалайдиган тозаланиш, симбиоз, регуляр (нормал фаолият) ҳамда генетик
полиморфизмли хромосом аберрациялар натижасида жигарнинг генетик тизимидаги аномалиялар
билан таққослаш мумкин бўлган норегуляр тебранишлар, тезкор деструктив ўзгариш режимлари
аниқланди. Натижалар жигар генетик регуляциясида кескин ўзгаришлар фазаси бошланишини ва
жигар циррози бошланиш даврини компьютер кўмагида башорат қилиш имкониятини яратади.
 

English

In this article the method of modeling regulatorika of the interconnected activity between
molecular-genetic systems of hepatocytes and hepatitis B and D viruses is considered.Based on
computing experiments with the developed program complex, it is shown that exist the following
regimes: clarification, symbiosis, regular (normal functioning) and irregular fluctuations, sharp
destructive changes,that can be identified with an abnormal functioning of the genetic system of the liver
with the occurrence of chromosomal aberrations with polymorphic genes variants. The results make it
possible to diagnose phase of unpredictable changes in liver gene regulation and the beginning the
transition to cirrhosis and hepatocellular carcinoma using computer.

 

Havola nomi
1 Бондаренко А.Л. Неблагоприятные прогностические иммунологические и иммуногенетические факторы формирования цирроза печени у больны хроническим гепатитом В/ Бондаренко А.Л., Барамзина С.В.// Росcийский журн. гастроэнтерологии, гепатологии, колопроктологии. 2004. № 4. С. 54−59.х
2 Jiang X., Tsitsiou E., Herrick S. E. et al. MicroRNAs and the regulation of fibrosis // FEBSJ. Vol. 277. 2010. P. 2015−2021.
3 Baiocchini A., Montaldo C., Conigliaro A., Grimaldi A., Correani V., Mura F., Ciccosanti F., Rotiroti N., Brenna A., Montalbano M., et al. Extracellular Matrix Molecular Remodeling in Human Liver Fibrosis Evolution //PLoS One. 2016. Mar 21. № 11(3).
4 Abhay Sharma. Transgenerational epigenetic inheritance: resolving uncertainty and evolving biology // Biomolecular concepts. 2015. № 6(2). P. 87−103.
5 Xiao G., Yang J., Yan L. Comparison of diagnostic accuracy of aspartate aminotransferase to platelet ratio index and fibrosis-4 index for detecting liver fibrosis in adult patients with chronic hepatitis B virus infection: a systemic review and meta-analysis// Hepatology. Vol.61(1). 2015 Jan. P. 292−302.
6 Fuchs B.C., Wang H., Yang Y., Wei L., Polasek M., Schühle D.T., Lauwers G.Y., Parkar A., Sinskey A.J., Tanabe K.K., Caravan P. Molecular MRI of collagen to diagnose and stage liver fibrosis // Hepatology. Vol.59(5). 2013 Nov. P. 992−998.
7 Кручинина М.В., Курилович С.А., Паруликова М.В. и др. Вязкоупругие и электрические характеристики эритроцитов при различной степени фиброза печени// Вестник НГУ. Серия: Биология, клиническая медицина. Вып. 4. 2005. Т.3. С. 43−53.
8 Foucher J., Chanteloup E., Vergniol J. et al. Diagnosis of cirrhosis by transient elastography (FibroScan): a prospective study// Gut. Vol. 55. 2006. P.403−408.
9 Foucher J., Castera L., Bernard P.H. et al. Prevalence and factor associated with failure of liver stiffness measurement using FibroScan in a prospective study of 2114 examination// Eur J GastroenterolHepatol. Vol.18. 2006. P. 411−412.
10 Millonig G., Reimann F.M., Friedrich S. et al. Extrahepatic cholestasis increases liver stiffness (FibroScan) irrespective of fibrosis// Hepatology. Vol.48. 2008. P.1718−23.
11 Millonig G., Friedrich S., Adolf S. et al. Liver stiffness is directly influenced by central venous pressure // Hepatoljgy. Vol. 52. 2010. P. 206−210.
12 Colli A., Pozzoni P., Berzuini A. Decompensated chronic heart failure: increased liver stifness measured by means of transient elastography //Radiolog. Vol.257(3). 2010 Dec. P. 872-878.
13 Aliev B.R., Hidirov B.N., Saidalieva M., Hidirova M.B. Mathematical and computer modeling of molecular-genetic mechanisms of liver cells infection by hepatitis B virus// World Scientific Books, 2007. P. 89−103.
14 Хидирова М.Б., Алиев Б.Р., Хидиров Б.Н., Сайдалиева М. Математическое моделирование молекулярно-генетических механизмов хронического вирусного гепатита Д// Инфекция, иммунитет и фармакология. 2006. №5. C. 116−118.
Kutilmoqda