246

Иқтисодиётда пул муомаласи тизимини самарали ташкил қилиш ва бошқариш соҳанинг фундаментал тадқиқотларидан бири ҳисобланади. Аммо ушбу масала мамлакатимиз иқтисодчи олимларининг тадқиқот объектидан четда қолмоқда. Ҳозирги замонавий иқтисодиёт (рақамли иқтисодиёт)га трансформациялашув шароитида пул муомаласи назарияларида илгари сурилган абстракциялар қанчалик ўз аҳамияти, долзарблиги ва илмийлигига эгалиги иқтисодчиларда қизиқиш уйғотмоқда. Мазкур мақола пул муомаласи назариясининг тарихи ва бугунги замонавий шароитлардаги илмий абстракцияларининг мушоҳадасига бағишланган. Унда илгари сурилган абстракциялар ушбу соҳага масъул мутасадди органлар (монетар, бюджет ва солиқ органлари)нинг шу соҳа ривожи учун амалга ошираётган ва қабул қилаётган қарорлари самарадорлигини таъминлашга ўз ҳиссасини қўшади.

  • Internet havola
  • DOIhttps://dx.doi.org/10.36522/2181-9637-2019-6-1
  • UzSCI tizimida yaratilgan sana27-01-2022
  • O'qishlar soni246
  • Nashr sanasi02-12-2019
  • Asosiy tilO'zbek
  • Sahifalar10
Ўзбек

Иқтисодиётда пул муомаласи тизимини самарали ташкил қилиш ва бошқариш соҳанинг фундаментал тадқиқотларидан бири ҳисобланади. Аммо ушбу масала мамлакатимиз иқтисодчи олимларининг тадқиқот объектидан четда қолмоқда. Ҳозирги замонавий иқтисодиёт (рақамли иқтисодиёт)га трансформациялашув шароитида пул муомаласи назарияларида илгари сурилган абстракциялар қанчалик ўз аҳамияти, долзарблиги ва илмийлигига эгалиги иқтисодчиларда қизиқиш уйғотмоқда. Мазкур мақола пул муомаласи назариясининг тарихи ва бугунги замонавий шароитлардаги илмий абстракцияларининг мушоҳадасига бағишланган. Унда илгари сурилган абстракциялар ушбу соҳага масъул мутасадди органлар (монетар, бюджет ва солиқ органлари)нинг шу соҳа ривожи учун амалга ошираётган ва қабул қилаётган қарорлари самарадорлигини таъминлашга ўз ҳиссасини қўшади.

Русский

Эффективная организация и управление системой денежного обращения в экономике является одним из фундаментальных исследований в этой сфере. Однако данный вопрос выпадает из объектов научных исследований ученых-экономистов нашей страны. Внимание экономистов направлено на то, насколько абстракции, выдвигаемые в теориях денежного обращения, в условиях трансформации экономики в современную цифровую, имеют значимость, актуальность и научность. Данная статья посвящена рассмотрению научных абстракций теории денежного обращения в исторических и современных условиях. Представленные в ней абстракции будут способствовать обеспечению эффективности принятия и реализации решений ответственных органов (монетарных и налоговых бюджетных органов) в данном направлении.

English

Effective system and management of monetary circulation in the economy is one of fundamental research disciplines. However, this aspect falls out of the research subjects of scientists and economists. Economists are rather interested to what extent the abstractions, put forward in cash circulation theories, are valuable and topical from scientific viewpoint in the conditions of transformation of contemporary economy into digital. The article reviews the scientific abstractions of cash circulation theories in diachronic and synchronic aspects. The abstractions presented in the article will assist to ensure the effectiveness of the adoption and implementation of the decisions by the responsible authorities (monetary and tax budget bodies) in this area.

Muallifning F.I.Sh. Lavozimi Tashkilot nomi
1 Berdinazarov Z.U. iq.f.d., Ilmiy tadqiqotlar va ilmiy pedagog kadrlar tayorlash bo'limi boshlig'i O‘zbekiston respublika bank-moliya akademiyasi
2 Shukurov G.H. oʻrinbosar Oʻzbekiston Respublikasi Davlat bojxona qoʻmitasi raisi
3 Nigmanov E.A. iq.f.n., dotsent Bojxona instituti "Iqtisodiyot fanlari" kafedrasi boshligi
Havola nomi
1 Hume D. (1752) Of Money. – 41 р.
2 Wicksell K. (1898) Interest and price (Geldzins und Güterpreise).
3 I.Fisher (1911). The Purchasing Power of Money. Its Determination and Relation to Credit, Interest and Prices, 2nd ed., 1913. – New York: Macmillan.
4 Schumpeter J. (1917-18). Das Sozialprodukt und die Rechenpfennige. Glossen und Beiträgezur Geldtheorie von heute. Archiv für Sozial wissenschaft und Statistik 44, 627–715 (translation: Money and the Social Product, International Economic Papers 6 (1956). – pp. 148–211.
5 Keynes J.M. (1930). A Treatise on Money, Vol.I: The Pure Theory of Money (Collected Writings of John Maynard Keynes, Vol. 5, 1971). Basingstoke: Macmillan.
6 Keynes J.M. (1936). The General Theory of Employment, Interest and Money. Basingstoke: Macmillan.
7 Neisser H. (1931a). Der Kreislauf des Geldes. Weltwirtschaftliches Archiv 33. – pp. 365–408.
8 Hayek F.A. (1933). Monetary Theory and the Trade Cycle. London: Jonathan Cape.
9 Howard E. (1934). German Monetary Theory, 1905–1933. Cambridge, MA: Harvard University Press.
10 Arthur M. (1938). The Theory of Prices. A Re-Examination of the Central Problems of Monetary Theory, Vol.1. New York: Prentice Hall.
11 Milton F. (1987). The Quantity Theory of Money. In John Eatwell, Murray Milgate and Peter Newman, eds., The New Palgrave: A Dictionary of Economics. Basingstoke: Macmillan. – pp. 3–20.
12 Michael W. (2003). Interest and Prices – Foundations of a Theory of Monetary Policy. Princeton: Princeton University Press.
13 André V. (2005). A History of National Accounting. Amsterdam: IOS Press.
14 Paul De Grauwe and Magdalena Polan (2005). Is Inflation Always and Everywhere a Monetary Phenomenon? Scandinavian Journal of Economics 107. –рр. 239–259.
15 Mises V.L. The Theory of Money and Credit. 1912. Vienna, Austria.
16 Augusto Graziani. The theory of the monetary circuit. Thames papers in political economy. University of Naples. Spring 1989.
17 Фридман М., Шварц А. Монетарная история Соединенных Штатов 1867−1960 гг. - К.: «Ваклер», 2007. – 880 с.
Kutilmoqda