168

Chorva hayvonlarining asosiy qismi dehqon xo‘jaliklari va aholi xonadonlarida boqiladi. Ular hayvonlar uchun zarur bo‘lgan makkajo‘xori, beda kabi oziqa ekinlarini o‘zlarining 0,5–3 gektar atrofidagi yer maydonlarida yetishtiradilar. Bunday kichik maydonlardagi texnologik operatsiyalar, ayniqsa, hosilni o‘rish qo‘l kuchi yordamida amalga oshiriladi. Chunki an'anaviy o‘t o‘rish agregatlari kichik dalada sifatsiz ishlaydi, hosilni shikastlaydi va yonilg‘ini ko‘p sarflaydi. Natijada sarf-xarajatlar oshib, dehqonga moliyaviy zarar yetadi. Agar kichik dalalarda kichik o‘t o‘rish agregatlari qo‘llanilsa, bunday salbiy holatlar yuzaga kelmaydi. Buning uchun kichik agregatlarning ishchi parametrlarini asoslashdek dolzarb masalani yechish talab etiladi. TTZ-30C kichik traktor va KOS-2,1 kichik o‘t o‘rgichdan tashkil topgan kichik o‘t o‘rgich agregatining ratsional ishchi tezligi va qamrash kengligini asoslashda traktorlar dinamikasi va mashinatraktor agregatlarini tuzish fanlarining metodologiyalaridan (quvvat balansini hisoblash, agregatning tortishga qarshiligini aniqlash) foydalanildi. Traktorning quvvat balansini tadqiq qilish natijasida uning ilmog‘idagi quvvati va o‘t o‘rgich mashinasining tortishga qarshiligining son qiymatlari (0,4 kW va 1,195 kN) topildi. Bu qiymatlarga 2,1 m ga teng qamrash kengligi va 12,23 km/h ratsional ishchi tezligi to‘g‘ri keladi. Tarkibi TTZ-30C va KOS-2,1 bo‘lgan kichik o‘t o‘rgich agregatini dehqon va tomorqa xo‘jaliklarining kichik yer maydonlarida ishlatish tavsiya etiladi. Mazkur tadqiqotda keltirilgan metodologiyalardan boshqa turdagi texnika vositalarining parametrlarini asoslashda foydalanish mumkin.

  • Internet havola
  • DOI
  • UzSCI tizimida yaratilgan sana 04-01-2024
  • O'qishlar soni 0
  • Nashr sanasi 20-12-2023
  • Asosiy tilO'zbek
  • Sahifalar96-100
Ўзбек

Chorva hayvonlarining asosiy qismi dehqon xo‘jaliklari va aholi xonadonlarida boqiladi. Ular hayvonlar uchun zarur bo‘lgan makkajo‘xori, beda kabi oziqa ekinlarini o‘zlarining 0,5–3 gektar atrofidagi yer maydonlarida yetishtiradilar. Bunday kichik maydonlardagi texnologik operatsiyalar, ayniqsa, hosilni o‘rish qo‘l kuchi yordamida amalga oshiriladi. Chunki an'anaviy o‘t o‘rish agregatlari kichik dalada sifatsiz ishlaydi, hosilni shikastlaydi va yonilg‘ini ko‘p sarflaydi. Natijada sarf-xarajatlar oshib, dehqonga moliyaviy zarar yetadi. Agar kichik dalalarda kichik o‘t o‘rish agregatlari qo‘llanilsa, bunday salbiy holatlar yuzaga kelmaydi. Buning uchun kichik agregatlarning ishchi parametrlarini asoslashdek dolzarb masalani yechish talab etiladi. TTZ-30C kichik traktor va KOS-2,1 kichik o‘t o‘rgichdan tashkil topgan kichik o‘t o‘rgich agregatining ratsional ishchi tezligi va qamrash kengligini asoslashda traktorlar dinamikasi va mashinatraktor agregatlarini tuzish fanlarining metodologiyalaridan (quvvat balansini hisoblash, agregatning tortishga qarshiligini aniqlash) foydalanildi. Traktorning quvvat balansini tadqiq qilish natijasida uning ilmog‘idagi quvvati va o‘t o‘rgich mashinasining tortishga qarshiligining son qiymatlari (0,4 kW va 1,195 kN) topildi. Bu qiymatlarga 2,1 m ga teng qamrash kengligi va 12,23 km/h ratsional ishchi tezligi to‘g‘ri keladi. Tarkibi TTZ-30C va KOS-2,1 bo‘lgan kichik o‘t o‘rgich agregatini dehqon va tomorqa xo‘jaliklarining kichik yer maydonlarida ishlatish tavsiya etiladi. Mazkur tadqiqotda keltirilgan metodologiyalardan boshqa turdagi texnika vositalarining parametrlarini asoslashda foydalanish mumkin.

Русский

Разведение большей части сельскохозяйственных животных осуществляется в дехканских хозяйствах и на приусадебных участках. Необходимые для животных кормовые культуры (кукурузу, клевер) животноводы выращивают на собственных земельных участках размером 0,5–3 га. На таких маленьких площадях технологические операции, в частности косьба урожая, выполняются вручную, так как в данном случае традиционные косилочные агрегаты неэффективны, наносят повреждения урожаю, расходуют много топлива, а значит, затраты увеличатся, наносится финансовый ущерб. В случае применения на небольших участках мини-косилок такие отрицательные факторы не возникают. Поэтому необходимо решение такого актуального вопроса, как обоснование рабочих параметров малых агрегатов. При обосновании рациональной рабочей скорости и ширины захвата малой косилки, состоящей из мини-трактора TTZ-30C и мини-косилки КОС-2,1 использованы основные методы измерения динамики тракторов и машинно-тракторных агрегатов (вычисление баланса мощности, тягового сопротивления агрегата). В результате исследования мощностного баланса определены числовые значения крюковой мощности (4,06 kW) и тягового сопротивления (1,195 kN) косилки трав. Этим значениям соответствуют ширина захвата, равная 2,1 m, и рациональная рабочая скорость 12,23 км/ч. Предлагается использовать мини-косилочный агрегат в составе TTZ-30C и КОС-2,1 на небольших по площади земельных участках дехканских и приусадебных хозяйств. Приведённые в данном исследовании методы могут быть использованы при обосновании параметров идентичных технических средств.

English

Most of the animal stock is mainly fed on farms and homestead plots. Farmers grow the fodder crops required for the stock (corn, clover) on their land plots of 0.5–3 hectares. Technological operations, particularly mowing of crops, are made manually in such small areas as the operational quality of traditional mowing units used on small fields is far from good; moreover, they may damage crops and consume plenty of fuel, which may increase costs and cause financial losses to farmers. The operation of mini-grass mowing units can help avoid such nuisances. This needs a rationale for the operating parameters of small units. Rational working rate and working width of a small mower comprising a mini tractor TTZ-30C and a mini mowing unit KOS2,1 the basic methodologies of tractor dynamics and composition of machine-tractor aggregates (calculation of power balance, determination of traction resistance of the unit) have been used for justifying the parameters. An investigation of the power balance has defined numerical values for the hook capacity (4,06 kW) and traction resistance (1,195 kN) of a grass mowing unit. A working width of 2.1 m and a rational working speed of 12.23 km/h correspond to these values. A mini mowing unit comprising TTZ-30C and КОС-2,1 is being proposed for operating on smaller farming land plots. The methodologies suggested in this study can be used to justify parameters using identical technical means

Muallifning F.I.Sh. Lavozimi Tashkilot nomi
1 Toshboltayev M.T. texnika fanlari doktori, professor, laboratoriya rahbari Qishloq xo‘jaligini mexanizatsiyalash ilmiy-tadqiqot instituti
Havola nomi
1 Fortuna, V. (1979). Operation of the machine and tractor fleet. Moscow: Kolos.
2 Kostyuchenkov, N., & Plaksin, A. (2010). Operational properties of mobile units. (Ed. A. Plaksin) Astana: KATU named after S. Seifulin.
3 Toshboltaev, M. (2016). Theoretical and methodological bases of increasing the level of use of machine-tractor aggregates in the agricultural sector of Uzbekistan. Тashkent: Fan va texnologiya.
4 Toshboltaev, M., & Murodova, Z. (2021). Calculation of the power balance of the TTZ-30С minitractor. Proceedings of the International Scientific and Practical Conference (pр. 28-32). Ufa: Aeterna.
5 Toshboltaev, M., & Murodova, Z. (2022). Qishloq xoʼjalik kichik texnika vositalari baholash koʼrsatkichlarining ratsional tarkiblarini asoslash [Substantiating the rational content of the evaluation indicators of small agricultural machinery]. Tashkent: Sabrina Art Media.
6 Zangiev, A., Shpilko, A., & Levshin, A. (2004). Operation of the machine and tractor fleet. Moscow: Kolos.
Kutilmoqda