9

Jahonda texnologik jarayonlarni boshqarish tizimlarini takomillashtirish, xususan, neftni qayta ishlash korxonalarida sinergetik yondashuv usullaridan foydalanishni joriy etish orqali yuqori sifatli mahsulotlar olish uchun ilmiy tadqiqotlar olib borilmoqda. Real sharoitda ishlab chiqarish jarayonlari murakkab xususiyatga ega bo‘lib, u turli xildagi tashqi va ichki ta’sirlar ostida bo‘ladi. Shu va boshqa ta’sirlarning noaniqligi, texnologik parametrlarning o‘zaro bog‘liqligi hamda ularning nochiziqlilik xususiyatlari yuqori sifatli boshqarish tizimini yaratish masalasini murakkablashtiradi. Shu jihatdan neft mahsulotlariga ishlov berish, xususan, dizel yoqilg‘isini gidrotozalash jarayonini zamonaviy boshqarish usullaridan biri bo‘lgan sinergetik yondashuv asosida boshqarish tizimlarini takomillashtirishga alohida e’tibor berilmoqda.

  • Internet havola
  • DOIhttps://dx.doi.org/10.36522/2181-9637-2024-1-5
  • UzSCI tizimida yaratilgan sana 07-10-2024
  • O'qishlar soni 9
  • Nashr sanasi 08-02-2024
  • Asosiy tilO'zbek
  • Sahifalar45-53
Ўзбек

Jahonda texnologik jarayonlarni boshqarish tizimlarini takomillashtirish, xususan, neftni qayta ishlash korxonalarida sinergetik yondashuv usullaridan foydalanishni joriy etish orqali yuqori sifatli mahsulotlar olish uchun ilmiy tadqiqotlar olib borilmoqda. Real sharoitda ishlab chiqarish jarayonlari murakkab xususiyatga ega bo‘lib, u turli xildagi tashqi va ichki ta’sirlar ostida bo‘ladi. Shu va boshqa ta’sirlarning noaniqligi, texnologik parametrlarning o‘zaro bog‘liqligi hamda ularning nochiziqlilik xususiyatlari yuqori sifatli boshqarish tizimini yaratish masalasini murakkablashtiradi. Shu jihatdan neft mahsulotlariga ishlov berish, xususan, dizel yoqilg‘isini gidrotozalash jarayonini zamonaviy boshqarish usullaridan biri bo‘lgan sinergetik yondashuv asosida boshqarish tizimlarini takomillashtirishga alohida e’tibor berilmoqda.

Русский

В мире проводятся научные исследования по совершенствованию систем управления технологическими процессами, в частности по получению высококачественной продукции за счёт внедрения методов синергетического подхода на нефтеперерабатывающих предприятиях. В реальных условиях производственные процессы имеют сложный характер и подвержены различным внешним и внутренним воздействиям. Неопределённость этих и других эффектов, взаимозависимость технологических параметров и их нелинейность усложняют задачу создания качественной системы управления. С этой точки зрения, особое внимание уделяется совершенствованию систем управления на основе синергетического подхода, который является одним из современных методов управления переработкой нефтепродуктов, особенно гидроочисткой дизельного топлива.

English

Scientific research is taking place around the world to improve process control systems, in particular, to obtain high-quality products through introduction of synergetic approach methods at oil refineries. In real conditions, production processes are complex and subject to various external and internal effects. The uncertainty of these and other impacts, the interdependence of technological parameters and their nonlinearity complicate the task of creating a high-quality control system. From this point of view, special attention is paid to the improvement of management systems based on the synergetic approach, which is one of the modern methods of management of refining petroleum products, especially diesel hydrotreating.

Muallifning F.I.Sh. Lavozimi Tashkilot nomi
1 Usmanov . . texnika fanlari boʼyicha falsafa doktori (PhD), katta o‘qituvchi Toshkent kimyo-texnologiya instituti
Havola nomi
1 GOST 32511-2013 (2019). Diesel fuel EURO. Technical conditions (p. 39). Moscow: Standardinform.
2 Kafarov, V., Dorokhov, I., & Koltsova, E. (1993). System analysis of chemical technology. Moscow: Nauka.
3 Kharish, I. (2011). Synergetic method of synthesis of control systems for chemical batch reactors. South Federal University News Izvestiya. Technical sciences(6), 94-100.
4 Kolesnikov, A. (1994) Synergetic theory of management (344 p.). Moscow: Energoatomizdat.
5 Labutin, A.N., et al. (2018). Synergetic synthesis of the effective complex “reactor-control system”. Modern Science-Intensive Technologies. Regional application, 4(56), 36-43.
6 Labutin, A., & Nevinitsyn, V. (2016). Analytical synthesis of chemical reactor control system. IJAS, 6(1), 27-37.
7 Nevinitsyn, V., et al. (2017). System analysis of a chemical reactor as a control object. Proceedings of higher educational institutions. Chemistry and Chemical Technology, 60(9), 92-99.
8 Rudenko, A. (1994). Increasing the efficiency of hydrotreating of diesel fuel. Actual problems of humanities and natural sciences(5-1), 25-27.
9 Sidikov, I., Usmanov, K.I., & Yakubova, N. (2020). Nochiziqli dinamik obyektlarni sinergetik boshqarish usulidan foydalanib sintezlash. Descendants of Muhammad al-Khorazmi, 1(11).
10 Siddiqov, I., Yakubova, N., Usmanov, K., & Avezov, T. (2021). Sun’iy neyron to‘rlari va sinergetik yondashuvni nochiziqli dinamik obyektlarni intellektual boshqarish tizimini sintezlash muammosiga tatbiq etish. Descendants of Muhammad al-Khorazmi, 2(16).
11 Sidikov, I., Usmanov, K., & Yakubova, N. (2020). Synergetic control of nonlinear dynamic objects. Chemical Technology. Control and Management, 2(92), 44-55.
12 Sidikov, I., Usmanov, K., & Yakubova N. (2020). Synergetic fuzzy control of multidimensional nonlinear objects with discrete time. Technical Science and Innovation, 4(06).
13 Sidikov, I., Yakubova, N., Usmanov, K., & Kazakhbayev, S. (2020). Fuzzy synergetic control nonlinear dynamic objects. Karakalpak Scientific Journal, 3(2), 14-22.
14 Sidikov, I., Usmanov, K., Yakubova, N., & Kazakhbaev, S. (2020). Fuzzy synergetic control of nonlinear systems. Journal of Advances in Engineering Technology, (2).
15 Shidlovskiy, S., & Svetlakov, A. (2004). Tunable structures in the systems of automatic control of technological processes, invariant to the change of dynamic characteristics of the object. Electronic means and control systems: Proceedings of Intern. scientific and practical conference (vol. 2, pp. 103-106). Tomsk: Institute of Atmosphere SB RAS Publ.
16 Shteinberg, Sh., Serezhin, L., & Zalutskiy, I. (2004). Problems of creation and operation of effective regulation systems. Industrial ACS and controllers(7), 1-7.
17 Sotnikov, V., et al. (2004). Mathematical model for controlling the process of hydrotreating of diesel oil. Izvestiya Oryol State Technical University. Series: Information Systems and Technologies(3), 43-48.
18 Usmanov, K., et al. (2020). Adaptive fuzzy synergetic control of multidimensional nonlinear dynamic objects. Universum: Technical Sciences, 3(72). Retrieved from https://7universum.com/ru/tech/archive/ item/9016
19 Usmanov, K., Eshbobaev, J., & Yakubova, N. (2023). Modeling and Optimization of the Ammonium Solution Extraction Process. Eng. Proc., 52.
20 Usmanov, K., Yakubova, N., Urmanova, V., & Abdurasulova, G. (2023). Synthesis of a control system for the process of diesel fuel hydropuring with the Adar method. Proceedings of the E3S Web of Conferences, 458, 01025. EMMFT. doi:10.1051/e3sconf/202345801025
Kutilmoqda